Organisaties als Greenpeace en Milieudefensie maken zich vooral druk om het klimaat, plasticvrij en minder vlees eten. Dat is goed, maar het gebruik van chemisch-synthetische bestrijdingsmiddelen is een ondergeschoven kindje. Terwijl ons voedsel vaak een cocktail aan residuen bevat. Onze vragen aan PAN: "Hoe erg is het? En wat doet dit met onze gezondheid en die van onze kinderen?"

Margriet: “Door jouw koopgedrag kun je de blootstelling aan bestrijdingsmiddelen reduceren. In Nederland zijn in de gangbare landbouw 283 verschillende middelen toegelaten, die niet in de biologische landbouw gebruikt mogen worden. Sommige daarvan verspreiden zich door verdamping en verwaaiing door de lucht. Daarmee is het niet te voorkomen dat er soms sporen van gangbare bestrijdingsmiddelen in bio producten gevonden worden. Maar heel veel minder dan bijvoorbeeld het in de gangbare landbouw veel gebruikte glyfosaat, dat terug te vinden is in muesli en brood.”

Is het echt zo erg allemaal?
Sinds het veelbesproken boek Silent Spring in de jaren ’60 op de markt kwam, zijn pesticiden uit de landbouw een steeds groter probleem geworden. Dat laat jaarlijks onderzoek in 28 Europese landen al 25 jaar zien. Wordt er een stof verboden, dan lost de industrie dat op met lagere doses nieuw gif dat nog altijd enorm giftig is. Van die nieuwe stoffen is niet bekend wat ze op langere termijn doen. Bij roken was er ook 30 jaar nodig om in te zien hoe schadelijk het is.”

De normen voor pesticiden zijn toch veilig?
“Bij het vastleggen van normen worden niet alle mogelijke schadelijke effecten onderzocht. Ook zijn er pesticiden waarvoor geen veilige norm bestaat. Dat 1 op de miljoen mensen een ziekte krijgt, noemt men ‘een aanvaardbaar risico’. Het grootste manco is dat er geen cocktails worden gekeurd. Diverse (internationale) onderzoeken linken pesticiden inmiddels aan eventuele gezondheidsschade. Zo is de ziekte van Parkinson een beroepsziekte onder Franse druiventelers en broccolitelers in Noord-Holland. Wat ons zorgen baart is dat er vanuit de overheid geen advies voor jonge kinderen en zwangere vrouwen is als het gaat om voeding. Juist deze groep is heel kwetsbaar voor de chemisch-synthetische middelen. Er is een verband gevonden tussen prenatale blootstelling aan pesticiden en ontwikkelingsstoornissen bij kinderen. Bijzonder is dat in potjes voeding voor zuigelingen en peuters weinig residuen zijn toegestaan (per middel minder dan 0,01 mg/ kg voeding). Maar maak je verse babyvoeding van gangbare groente en fruit en stop je dat in een potje, dan zou dat worden afgekeurd voor de verkoop.”

"LTO NL en de politiek doen net of het heel moeilijk is om middelen te laten staan. Bio(dynamische telers) doen al jaren niets anders."

Er wordt steeds gezegd dat er geen verschil is tussen gangbaar en bio?
“Die claim is gewoon niet waar. Qua eigen gezondheid en die van het hele ecosysteem. Gangbare citrusproducten worden na de oogst ondergedompeld in pesticiden. Deze staan dan ook in de top 3 van meest ‘vervuilde’ producten, net als bananen. Die zitten op de schil, maar veel gebruikte middelen gaan door de schil heen. Veel voor insecten of schimmel gevoelige planten worden met pesticiden behandeld of groeien uit een met pesticiden gecoat zaad. Die stoffen neemt de plant op. Insecten die van de plant eten of sappen opzuigen, raken zo vergiftigd. Die vormen weer voedsel voor vogels. De afname van biodiversiteit zorgt op termijn voor een wel heel arme wereld.”

Wat kunnen we zelf doen om het risico te verminderen?
“We sterven niet binnen een paar weken aan de gevolgen van het gebruik van pesticiden. Maar de WHO laat duidelijk zien dat er de laatste jaren wereldwijd een stijging van chronische ziekten, zoals prostaat en borstkanker is. Beter is het om voor biologisch te kiezen. Zeker als alles nog in aanleg is, vanaf de foetus tot aan de groei van je peuter.”

5-jarig onderzoek naar pesticidecocktails
Op dit moment loopt een door de Europese Commissie gefinancierd 5-jarig onderzoek, Sprint3 genaamd. Bedoeld om het effect van het jarenlange gebruik van met name pesticidecocktails te onderzoeken. Het vermoeden bestaat dat die nog schadelijker zijn. Onderzoek laat zien dat we tijdens het hele groeiseizoen sporen van pesticiden vanuit de lucht inademen.  En dat heel kleine restanten pesticiden, zoals glyfosaat, voor ons al schadelijk kunnen zijn. Ze kunnen onze gunstige darmbacteriën aantasten en daarmee ons immuunsysteem. Bepaalde kankers en ziekten als alzheimer, parkinson en MS zijn gekoppeld aan het darmmicrobioom.